Vũ Thế Thành
Mới đây thiên hạ xôn xao đề án đổi mới chương trình giáo dục, sách giáo khoa trị giá 34.000 tỉ, kể cả thí điểm hay tập huấn gì đó. Nghe thấy ham (ăn)! Học hàm học vị của tôi không đủ cao để gắn trước họ và tên, nghĩa là thiếu tư cách để bàn chuyện giáo dục đại sự. Bàn tới thì thiếu tư cách, nhưng bàn lùi thì chắc dư. Bàn lùi là nói chuyện hồi xưa (*)
Tháng 3 năm 1945, Nhật đảo chánh Pháp. Tháng 6 năm đó vua Bảo Đại ban hành chương trình cải cách giáo dục. Chương trình này do giáo sư Hoàng Xuân Hãn, bộ trưởng Giáo dục và Mỹ Thuật thời đó chủ trì. Chương trình được soạn thảo chưa đầy 3 tháng với một hội đồng biên soạn đâu đó chỉ gồm 13 hay 14 vị chuyên viên. Chẳng cần dạy nháp hay dạy thí điểm, cũng chẳng cần chờ xin ý kiến thủ tướng (lúc đó là ông Trần Trọng Kim), hay hoàng đế gì cả, chương trình cứ thế đem áp dụng luôn, và áp dụng ngay cho khóa thi tú tài năm đó, niên khóa 1944- 1945. Đây là khóa thi tú tài bằng tiếng Việt đầu tiên của chương trình trung học Việt Nam, trước đó học và thi tú tài bằng tiếng Pháp. Chương trình này được giới chức sau này gọi là “chương trình Hoàng Xuân Hãn” để ghi nhớ người chủ trì.
Những tháng đầu tiên sau tháng 8/1945, cũng như trong giai đoạn kháng chiến, chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cũng áp dụng chương trình Hoàng Xuân Hãn có sửa đổi lại đôi chút để đáp ứng với tình thế “cấp bách và khó khăn”. Mãi tới niên khóa 1951-1952 mới thay thế bằng chương trình phổ thông 9 năm, và từ niên khóa 1956-1957 đổi thành 10 năm. Sau năm 1975, mới quay lại chương trình 12 năm từ niên khóa 1981 -1982.
Ơ các vùng Pháp chiếm cũng áp dụng chương trình Hoàng Xuân Hãn, sửa đổi đôi chút ở các môn Việt văn, sử địa, công dân còn các môn khoa học thì vẫn giữ nguyên
Sau năm 1954, ở miền Nam, chương trình Hoàng Xuân Hãn vẫn được xem là bộ khung để sửa đổi, cập nhật, kể cả các môn khoa học cho tiến triển chung. Hệ 12 năm vẫn duy trì cho bậc giáo dục phổ thông, phân ban ở đệ nhị cấp (cấp 3 bây giờ). Điều thấy rõ là thể chế thi cử ngày càng nhẹ. Mới đầu là bỏ thi vấn đáp ở kỳ thi trung học đệ nhất cấp (cấp 2 bây giờ) từ năm 1959, và rồi bỏ luôn thi vấn đáp ở đệ nhị cấp (cấp 3).
Kể từ niên khóa 1962- 1963, miền nam bỏ thi tiểu học. Năm 1967 bỏ thi trung học đệ nhất cấp ( tốt nghiệp cấp 2 bây giờ), và sau cùng năm 1974 bỏ luôn thi tú tài 1 (lớp 11)
Như vậy từ niên khóa 1973-74, từ lớp 1 cho đến lớp 12 học sinh chỉ còn qua 1 kỳ thi duy nhất, đó là thi tú tài, và thi bằng trắc nghiệm khách quan cho tất cả các môn. Học bao nhiêu môn, thi bằng đó môn. Mỗi môn có bao nhiêu chương bao nhiều bài phải thi hết, không kỳ kèo thêm bớt gì cả, và phải thi đủ 2 ngoại ngữ. Hệ số các môn thi tùy vào phân ban mà học sinh chọn, thấp nhất là hệ số 1, và cao nhất là hệ số 5. Chẳng hạn theo ban Toán, thì toán hệ số 5, triết hệ số 2,.. còn theo ban văn chương thì môn triết hệ số 4, toán hệ số 1,.. Điều đáng chú ý là môn sử – địa – công dân thi chung và tính hệ số 3. Đừng tưởng ta đây giỏi toán mà đã ngon, gãy môn triết, sử địa, công dân chắc gì đã qua cầu.
Xét theo kết quả thi cử, học sinh thời đó chắc là học dốt hơn học sinh bây giờ, vì thi tú tài chỉ đậu cỡ 15 – 20 %. Trong đó hơn 80% là đậu thứ (điểm trung bình tương đương 5/10), còn đậu hạng bình thứ (6/10), bình (7/10) hay ưu (8/10) là hàng hiếm.
Tính ra chương trình Hoàng Xuân Hãn soạn thảo trong 3 tháng với 13 chuyên viên “thọ” được 9 năm, nhưng ảnh hưởng của nó trên hệ thống giáo dục ở Miền Nam kéo dài đến năm 1975. Không biết nên gọi đó là cuộc cải cách hay cách mạng giáo dục? Khi chương trình được áp dụng, chẳng thấy ai ý kiến ý cò gì, hay là tại hồi đó không có tự do báo chí? Làm bằng cái tâm, bằng cả tấm lòng với sự nghiệp giáo dục, ai mà nói nổi.
Soạn lại sách giáo khoa thì cứ soạn, nhưng triết lý giáo dục là gì nhỉ?
Ôn cố tri tân, nói ra để ngẫm. Ai nhạy cảm, ngẫm rồi thấy buồn (tủi) thì …ráng chịu.
Vũ Thế Thành
(*) Một số dữ liệu trong bài có tham khảo trong quyển “ Khoa cử và Giáo dục Việt Nam” của Nguyễn Q. Thắng, NXB Văn hóa Thông tin, 1994
Cuờng Để Nữ Trung Học 68-75 
Theo tui biết, mỗi đề án/công trình mới là cơ hội để tiền vào túi rủnh rỉnh cho dzui, còn tiền từ đâu ra,,,hay của ai thì tui hổng bít ,,, hic
hổm nay tui đọc báo thấy nậu có chức trách bàn tới bàn lui chuyện cải cách giáo dục và sách giáo khoa: Ngốn hết 34.000 tỉ (hơn 1,5 tỉ USD)!!! Mà cứ lùng nhùng, chưa tới bờ tới bến gì ráo trọi.
Gẫm rằng:
Tiền chớ lá mít sao ta?
Chất cao như núi! Chửa ra cách mần!?…khà khà…
Khởi đầu con số phải to…
Mới có dư dả để cho vào mồm..
Khởi đầu dự án phải xôm…
Có sức thiết phục mới chôm được tiền…
Hê hê hê,,,
Kể chiện nhỏ nghe chơi thui nghen,pà con đừng có la lớn quá mà nó lại chun xuống hang. .
Hôm nọ tui có nói chuyện với thằng cháu , tôi hỏi nó:
– Sao con không chịu đi học đại học,kiếm mảnh bằng để sau nầy lo giúp n ước, giúp dân
– Nó bảo , trời chuy ện lớn quá có ngừ lo rầu
– Nó lại nói, nhưng học xong đại học rùi tiền đâu mà đi xin việc làm ?
– Tui hỏi lại: Con nói cái gì ? t ốt nghiệp xong phài tìm việc làm chớ sao không đủ tiền đi xin việc làm ?
– Nó bảo: dạ , bây giờ là thế đó !!!
Thật là pó tay chầm côm ,,, khốn lạn thế 😆
Con hổng đi học đâu ba,..
Con thì tốn sức còn ba tốn tiền…
Học thêm sáng tối liên miên
Đến khi tốt nghiệp bộn tiền chi ra,
Nếu không.. cũng lại nằm nhà .
Thâu thì bãi hắt con ở nhà chơi game…
Đã lắm đó ba…
Thế giới càng văn minh , thì sự học càng ngày càng tiến bộ chớ ẹ ..nhưng điều quan trọng là thành tài rồi có giúp được nước, được dân hay không ? hay là cứ giữ bằng cấp để hù thiên hạ ? Sau mấy mươi năm rồi đất nước đi về đâu ???
“Xét theo kết quả thi cử, học sinh thời đó chắc là học dốt hơn học sinh bây giờ, ”
Câu nầy đúng 110% luôn,,,
Ngày xưa học thực sự khó khăn,,,học để lấy kiến thức,, để được làm quan, lại vì tình trạng quân dịch nữa nên thi cử rất khó khăn, còn lại những người rớt để phục vụ cho đất nước nữa chứ,,, bây giờ thì mảnh bằng thạc sỹ và tiến sỹ chạy đầy đường hổng thấy sao ? tôi còn nghe là bằng tiến sỹ bây giờ lấy dễ vô cùng,,, thâm chí có những vị có bằng tiến sỹ ở đại học Mỹ mà không biết chi một tiếng Anh . đúng là “Đỉnh Cao Trí Tuệ” 😆 😆 😆
CT củng dzậy đó họ nhà Cà ơi ,ngày xưa học hành đâu có bao nhiêu mà tiếng Tây ,tiếng Tàu cứ gỏ cốc cốc ,còn bây jo ,bằng C ngoại ngử ,cử nhân NN mà giao tiếp với ngừ nước ngoài thì mạnh ai nấy nói ,mạnh ai nấy nghe ,he he ,dzậy thì ngày nay và ngày xưa ai học giỏi hơn ,xin mời các bạn phân tích dùm đi ..Hihi …
hêhêhê…dzẫy là hồn ai nấy giữ ha anh cathu…sốt cà…. 😆
Ừ đúng dzậy đó Gấu ợi ..
Nói như cụ TTX là ;;
Cái học ngày nay sướng quá trời .
Mười ngừ đi học ,chín ngừ chơi ..
Đến khi tốt nghiệp thì đậu đủ ..
Củng vẩn ông kia ,bà nọ ngồi ..
Đi học ngày nay sướng wá trời,
Giả vờ đi học…nhưng chỉ chơi
Đã có bố em lo chiện học,
Ngày sau làm lớn ..thiệt đã đời..
Hê hê ,NT ơi .con wan ,con đại gia đi học mới sướng chứ ,chứ con fo thường dân đi học khổ lắm ngừ ơi ,học xong rầu mảnh bằng thì để đó rầu đi bán cà lem thâu ,thật tậu NT hè …
Cảm ơn anh Vũ Thế Thành đã ngẫm chuyện ngày xưa và chia xẻ với bạn đọc..Có những thông tin không có nhiều người biết sau biết bao biến cố đã xảy ra…! Thêm vào đó là thời bi giờ người ta hay nhìn sự việc qua lăng kính …khi nhìn thấy tia ló thì hỡi ơi…
“Xét theo kết quả thi cử, học sinh thời đó chắc là học dốt hơn học sinh bây giờ, ” Đồng ý với anh hoàn toàn đúng..Hồi xưa ở miền Nam số giáo sư có học vị tiến sĩ rất ít và nhất là không phải muốn là có…Những con số nêu trên thật qúa nhỏ nhoi với thành tích ưu việt ngày nay…
(Thêm một bằng chứng cụ thể nữa là các cụ học sinh trang nhà có bao giờ nhắc chiện học hành hầu xưa đâu..!Toàn than thở chiên yêu không à..)
Chúc anh vui, khoẻ….
Dzí dzụ như Nguyên Thuỷ, cứ mất em nhớ em và…mơ về em không à 🙂