Vũ Thế Thành
“…Tách cà-phê ấm môi,
Mình ngồi ôn lại những phút vui trôi qua mất rồi…”
(Hai mùa mưa)
Thằng bạn ở Thụy Sĩ về chơi VN, trên đường tới Hội An, ghé quán cà phê ven đường, “Cho ly cà phê đá Sài Gòn đi bà chủ”. Cà phê mang ra, chưa nếm, y đã lắc đầu, “Không phải. Cà phê là cà phê kiểu Sài Gòn, có biết không?”. “Dạ, dạ… biết”. Dân miền Trung nhẫn nại. Cái gì cũng biết, trừ những cái không biết. Ly cà phê khác mang ra. Cũng không phải!
Tôi sống ở cái đất Sài Gòn này gần mãn kiếp, mấy tiếng cà phê Sài Gòn đã nhạt nhòa từ thưở tám hoánh nào rồi. Nay, nghe một khứa Tây da vàng, biệt xứ 40 năm (xẹt đi xẹt lại VN giỏi lắm là vài ba lần) dõng dạc: “cà phê kiểu Sài Gòn”. Thấy sốc!
Tôi không nhớ mình đã uống cà phê từ lúc nào. Chắc từ thưở biết bưng bê, uống vụng cà phê của các bậc bề trên hơi nhiều. Nhưng chỉ thèm cà phê khi thấy mấy ông khách ở quán cà phê các chú (Tàu) đổ cà phê sữa vào đĩa, chấm bánh tiêu. Thèm cà phê hay bánh tiêu? Tôi không biết, có thể cả hai.
Nhưng vị đắng cà phê biết nếm từ lúc nào thì tôi biết chắc. Đó là những tháng ngày của năm 1972, khi bè bạn bỗng chốc xếp bút nghiên ra đi. Thằng về, thằng đi… luôn. Đóng đô ở quán cà phê nhiều hơn lớp học. Cà phê có đường hay không đường đều đắng như nhau. Vị đắng quá dư để nhận lời ủy thác, mày đưa thư này cho em… dùm tao, mà đợi tao đi rồi hãy đưa. Chết thiệt tới nơi rồi, không ngán, mà lại chết… nhát vì mấy sợi tóc dài. Thua xa bọn trẻ @ thời nay.
Cà phê ngon nhất Sài Gòn, theo cái lưỡi của tôi, ở góc đường số 4 Duy Tân. Chỉ là quán vỉa hè, không bảng hiệu, tụi tôi gọi là cà phê lá me, mà hình như ở đó chẳng có cây me nào thì phải. Hồi đó tôi học ở Đại học Khoa Học, mà mấy bà bên khoa học, nói phải tội, khô khan và nặng vía. Tôi phải vượt qua cà phê Năm Dưỡng gần trường, đến ngồi đồng ở cà phê lá me, chiều chiều ngắm mấy cô sinh viên Luật khoa, Văn khoa tha thướt. Trời ơi, nắng Sài Gòn mát rượi chứ không phải “chợt mát” như thi sĩ Nguyên Sa vã mồ hôi làm bài thơ Áo Lụa đâu.
Quẹo trái chừng vài trăm mét là đường Cường Để, con đường đẹp nhất Sài Gòn, hai bên đường là những biệt thự lâu đời, chủng viện, tu viện cổ kính với hàng cây cổ thụ cả trăm tuổi,… Lá đổ muôn chiều là con đường này, chẳng cần đợi tới mùa thu. Bây giờ nơi đây là nhà cao tầng, khu thương mại, ồn ào náo nhiệt, đi quờ quạng kẹt xe. Cả trăm cây cổ thụ bị đốn trên con đường vài trăm mét thì chẳng còn gì để nói thêm nữa. Mất hết…
Cảnh đẹp, người đẹp, cà phê không ngon sao được. Mà cà phê lá me ngon thiệt, chứ không phải tôi mù quáng cái đẹp nói bừa. Cô chủ quán không biết pha kiểu gì, pha vớ, chứ không phải pha phin, mà ly cà phê sữa đá 80 đồng ngon không thể tả. Sau này nếm thử Starbucks, Maxell House, Green Mountain,… cũng không thể bằng. Sức mạnh của dĩ vãng nặng oằn vai.
Luận về cà phê ngon dở hơi bị khó, mỗi người mỗi goût, chân lý đa dạng. Nhưng cà phê Sài Gòn chắc là luận được. Từ luận được cho đến luận hết nổi. Người ta cứ đồn cà phê Sài Gòn độn bắp, độn cau, rượu đế, mắm muối,… toàn là mấy thứ dân dã. Có lửa, có khói. Lời đồn này đúng. Cà phê Tây cũng đâu phải nguyên chất, cũng pha thứ này, trộn thứ nọ chút chút. Thích nghi văn hóa mà! Cà phê Sài Gòn không độn bắp rang làm sao có độ sánh. Xứ nóng, uống cà phê đá mà lỏng le coi sao được. Cà phê không thêm cau rang làm sao đủ đắng mà ngẫm chuyện đời. Cà phê đá làm gì có chuyện hương thơm thoang thoảng nếu không tẩm chút rượu. Rồi cũng phải mắm muối chút đỉnh cho đậm đà… Những thứ lằng nhằng này coi như là… phụ gia, chứ “chính gia” vẫn phải là cà phê rang sao cho tới tới… Bí quyết ngon dở là ở chỗ đó.
Rồi theo thời thế, mọi thứ đổi đời. Phụ gia trở thành chính gia, chính gia thành phụ gia. Đổi đời thêm cú nữa, cà phê biến luôn, chỉ còn đậu nành và hóa chất. Muốn đắng có ký ninh, hạt mắt rồng, dexamethasone. Muốn sánh có a dao gelatin. Muốn đen có nước màu caramel. Hương cà phê thì vô vàn nhớ không hết. Muốn bọt? Đã có lauryl sulfate (tạo bọt xà phòng). Làm gì còn “cà phê kiểu Sài Gòn” hở thằng bạn Tây da vàng kia, thèm lauryl hay sao mà ngồi đó làu bàu.
Thiệt ra, cà phê Sài Gòn vẫn còn, vẫn có vẻ đẹp của riêng nó – Vẻ đẹp của ký ức.
Cà phê lề đường làm gì có âm nhạc, chỉ có âm thanh đường phố, tiếng rao hàng, tiếng còi xe, và cái “mát rượi” riêng tư. Cà phê nghe nhạc phải vào quán đèn mờ, máy Akai băng cối, những bản tình ca diễm lệ, tiếng hát Lệ Thu, Khánh Ly,…Bảnh hơn thì nhạc Tây, Il est mort le soleil, Oh Mon amour,…Thời cuộc thì ca khúc da vàng, đại bác ru đêm, người chết hai lần… Bè bạn về phép (có khi chúng liều mạng “nhảy dù” cũng không chừng) lại kéo nhau ra quán nhậu. Nhậu đã rồi tới quán cà phê Chiêu đường Cao Thắng. Ở quán nhậu thì tranh nhau nói, tới quán cà phê, chẳng thằng nào buồn nói. Cà phê và khói thuốc. Cà phê nhỏ giọt. Giọt có buồn không? Mờ quá không thấy giọt, nhưng nỗi buồn thì thấy.
Dạo sau này tôi đổ đốn khoái nhạc sến, từ khoái tới mê chỉ là gang tấc. Giác ngộ tiệm tiến qua nhiều ngõ khác nhau. Một trong những ngõ đó là nhạc kẹo kéo. Xe kẹo kéo chiều chiều đẩy ngang nhà, mở to những bản nhạc sến một thời. Chưa hát nhạc sến bao giờ, mà sao trong đầu lại hát theo. Thời gian chưa đủ nghe hết bản nhạc thì tiếng hát đã xa dần, và cái đầu lại lẩm bẩm hát tiếp, thuộc lời nhạc sến từ thưở nào chẳng hay. Cù cưa với ký ức kiểu này thì con đường tới bến giác mê cũng chẳng bao xa.
Một ngõ giác ngộ khác, khi tiếng lòng lời ca bỗng nhiên gặp nhau. Cách nay 7-8 năm gì đó, tôi ra Hà Nội có chuyện, nhân tiện ghé quê ngoại. Mẹ tôi bệnh nằm một chỗ, hớn hở dặn dò, con về phải ghé người này trước, thăm người nọ sau, nói mẹ biếu người này cái này, người kia cái kia,… Quê mẹ tôi ở làng Chử Xá, mảnh đất của Chử Đồng Tử và Tiên Dung. Nửa tiên nửa tục, nên có máu lãng tử, nhảy cóc qua đời mẹ tôi, tới tôi thành gen trội. Trước hôm đi, bè bạn kéo nhau ra Hóc Môn nhậu gà hấp hèm. Đất ven đô hồi đó còn hơi vắng, nhưng cũng đã lên vàng, chẳng vàng 4 số 9, thì cũng 9 số 4, hơi hớm văn minh đô thị đã len tới. Dàn nhạc lưu động, cũng bass treble ra trò, đến trước quán vừa bán kẹo, vừa mượn nhạc đệm karaoke chơi nhạc sống. Ca sĩ toàn mấy em pê đê, ở đâu mà ra nhiều thế! Bản Sương trắng miền quê ngoại nghe nhiều rồi, hôm đó thấy phê. “Một mai con về quê ngoại xưa, để mẹ nhắn lời thăm….” Trời ơi, giọng mấy em pê đê mà ẻo thì tận cùng sến… rện. Càng nghe càng thấm.
Đất Sài Gòn tìm đâu ra cà phê nhạc sến. Dù cà phê ở những quán deluxe không quá tệ như cà phê đậu nành, nhưng chắc chắn không phải là “cà phê Sài Gòn”. Cà phê gì mà đen thui đặc sệt, chỉ là một thứ cà phê bá đạo có bản quyền. Nhạc thì ầm ầm DJ uốn éo, khổ cho cái đầu già cổ lỗ sĩ. Cũng có quán chơi nhạc trữ tình, nhạc của một thời, nhưng nhìn cách bài trí của quán, tôi đã cảm thấy kiểu “một thời” đó là cái mà mình muốn quên. Như lúc này, tôi không còn muốn nghe ca khúc da vàng nữa. Nghe mà ngượng, thì nghe làm gì? Trên đời đâu có gì hoàn hảo, chỉ có thể chọn giữa cái xấu hoặc cái ít xấu hơn. Không chọn lựa chẳng khác nào gián tiếp chọn cái xấu hơn.
Vài năm trở lại đây, mỗi lần từ Đà Lạt về Sài Gòn, tôi vẫn hay ghé xe cà phê đường Nguyễn Minh Chiếu, chỉ là cà phê vỉa hè trong hẻm. Ly cà phê đá 6.000 đồng, mấy năm rồi giá không đổi, giá đậu nành chưa lên, thì cà phê đâu cần lên giá. Đằng nào cũng chẳng tìm đâu ra hương vị cà phê Sài Gòn xưa, thì cà phê ở đâu cũng thế thôi.
Tôi vào quán cà phê vỉa hè đó chỉ để nghe nhạc sến, chẳng phải đến từ dàn Onkyo loa Bose, mà từ cái máy cassette nhỏ xíu rù rì trong hẻm. Ngồi cả giờ đồng hồ, đến khi rời quán mà ly cà phê vẫn còn quá nửa, đá tan loãng hết rồi. Dĩ vãng vay mượn cà phê, để cái vẻ bụi bặm của quán, và nhạc sến đưa tôi về ký ức. Tiếng đại bác không còn ru đêm nữa, nó dội ngược vào lòng. Nhiều bản nhạc từ hồi xửa hồi xưa, giờ nghe lại, rồi lẩm nhẩm hát theo mà chạnh lòng,
” Tiếng còi đêm lướt mau,
Đoàn tàu đi về mãi, mà bạn thân tôi nơi đâu….”
Thấy tiếc và nhớ. Nhớ ngẩn người!
.
(Tôi nhớ không nổi, mà cũng tìm không ra tên 2 tác giả của bản “Sương trắng miền quê ngoại” và ”Hai mùa mưa”. Bạn đọc nào biết, xin vui lòng bổ khuyết.)
ΦΦΦ
Nghe ”Hai mùa mưa” – tiếng hát Thanh Tuyền https://www.youtube.com/watch?v=cqqWID5yX0A
Nghe ”Sương trắng miền quê ngoại” – tiếng hát Duy Khánh https://www.youtube.com/watch?v=_m7mx10xoW4
Cuờng Để Nữ Trung Học 68-75 
Anh Vũ Thế Thanh,
Cám ơn tác giả, với bài viết “Sàigon, cà phê và nhạc sến” , bởi sẽ không còn cảm nhận nào đầy đủ hơn , cái mà anh đã thấy , nghe , cảm, NV rất thích !…mặc dù, NV cũng là đồng hương với anh, người Sàigon chánh tông 100% cũng phải bái phục …
Thân ái.
Tôi đoán, các bạn cdnth6875 ít có cơ hội nếm mùi Sài gòn trước 75 (cũng như tôi đâu có biết mùi Nẫu QN trước 75). Không trải nghiệm, dễ gì động lòng? Vậy mà các bạn vẫn còm “tàn bạo”, tá lả. Thiệt cảm động!
Trang blog này tí tẹo, nhưng dễ gần. Hẹn gặp nhau ở QN, kể chuyện trai SG mê gái QN, và ngược lại…Con đường dẫn vào QN (đường đèo, cách Tp chừng hơn 10km) nhìn xuống rất đẹp, không biết bây giờ có còn như xưa, hay hàng quán âm binh hết rồi…
Vtt
“Hẹn gặp nhau ở QN, kể chuyện trai SG mê gái QN, và ngược lại…” …chiện nầy nghe hấp dẫn à nghen anh VTT !
“Con đường dẫn vào QN (đường đèo, cách Tp chừng hơn 10km) nhìn xuống rất đẹp, không biết bây giờ có còn như xưa, hay hàng quán âm binh hết rồi…”
Hình nhứ anh nói từ đèo Cù Mông hay sao á, bây giờ Thắng không rành nữa, có ai biết thì trả lờidùm anh VTT nghen !
Xin gởi đến các bạn và tác giả một bản nhạc của ngày đó…
Xem Gấu dance nè …
Hahahaha Lắc dzừa dzừa thui Gấu iu…Nhỏ…..chóng mặt quá hichic
Tôi vừa nghe DVD “70 năm nhạc tình VN” với nhiều ca khúc về Sài Gòn xưa, nay đọc bài này, như ai đó vừa mời điếu thuốc ngon khi đang uống tách cafe thơm lựng…
Cảm ơn áng văn viết bằng cách viết như tự tình, như chia sẻ rất dễ thấm, dễ thấu của tác giả để biết thêm về một Saigon xưa.
sài gòn mà thiếu nhửng điều này thì không còn là saigon nửa.nhất là được ngồi vỉa hè ăn vặt,ngắm tao nhân ,mặc khách và nói chuyện phiếm.
Hê hê .Nguyên Thỉ woi . mình nhớ bài Sương trắng miền quê ngoại thì Duy Khánh là tiếng hát bất tử ,không chê vào đâu được với bài hát này ,,Tụi mình hay gọi trại ra là .’Sơn trắng đầu ông ngoại ‘ hay là .’Sơn trắng sườn xe đạp ‘đó ..Hi hi …Công nhận Nguyên Thỉ nắm rành tác giả hai bài này ghê hhesn ..Xin bái phục ,bái phục sư phụ ..Hê hê ..
Anh Nam Thu…Nếu tản mạn về những bản nhạc ngày đó được chế biến ở quán cà phơ thì vô vàn…Tùy theo đề tài có nhiều bài chế rất hay.
Anh Thành thân ái ..
Bài viết của anh thật ngọt ngào ,đọc bài của anh ,kỷ niệm ngày xưa lại ùa về trong NT .Ngày xưa ,những chiều mưa mà nghe những bài nhạc gọi là ‘Sến’ đó thật hay làm sao ,nhấp một ngụm cafe ,nhìn trời mưa nghe những bài hát về mưa thì thật tuyệt vời ,Những bài hát ‘ Ba mùa mưa ,Hai mùa mưa ,Mưa nửa đêm .,Mưa trên phố Huế ..VV với những giọng ca ngọt ngào cuatr Duy Khánh ,Hương Lan ,Thanh Tuyền ,Phương Dung , ,Trang Mỹ Dung ,Phương Hồng Quế ,VV nghe da diết và thật đã làm sao . .Bây giờ những giọng ca vàng một thời ngày xưa cũng đã ra đi nhiều .(Duy Khánh .Nhật Trường ,Giang Tử ) nhưng những giọng ca bất tử đó vẫn còn mài trong chúng ta theo thời gian .NT nhớ ngày xưa thì làm gì có dàn loa ,dàn nhạc xịn như bây giờ ,quán nào ngon lành thì có dàn AKAI và cạp loa SANSUI là nghe cũng quá đã rồi .NT sinh sống chủ yếu ở QN nên mỗi lần đi học cúp cua cùng mấy thẵng bạn hay đến ngồi quán ,Mây Mùa Thu nhìn xuống trường Bồ Đề .Cafe ở đây thật ngon và nhạc sến thì hay khỏi chê , .Bây giờ nhắc lại thấy bồi hồi và xao xuyến làm sao ,những kỷ niệm ngày xưa với nhạc sến ,cafe mã ko phai trong lòng của một thời ngày xưa dấu ái ..Cảm ơn anh VTT đã cho đọc một bài viết rất hay ,đan xen những kỷ niệm trong NT thật nhiều ..Chúc anh sức khỏe ..Thân ái …
Đã là kỷ niệm thì bao giờ cũng lung linh, cũng đẹp mãi trong ký ức của mỗi người…. được thư giãn thoải mái cùng bạn bè bên ly cf thơm ngát….dù ở bất cứ nơi đâu … cảm giác đều thật tuyệt vời …..
Xin được đồng cảm cùng anh Vũ thế Thành !
Ôi, nhớ quá của một thời đã qua .
Tôi mê nhạc sến từ khi còn trong nước, bây giờ tôi là Người Di Tản Buồn thì càng mê hơn.
Những giọng ca Tuấn Vũ, Đan Nguyên, Quang Lê… Phương Hồng Quế, Tâm Đoan, Thanh Tuyền… từng dắt tôi về những nơi chốn cũ đã xa quá xa ấy:
“cho tôi xin lại nụ cười nở trên môi người yêu dấu
cho tôi yêu lại từ đầu khi vừa chớm biết thương đau
cho tôi xin lại cuộc tình từ lâu tôi hằng mơ ước
xin cho tôi gởi lòng này đến người yếu dấu ngày xưa
…
cho tôi xin lại ngon đồi ở nơi tôi dừng quân cũ
cho tôi xin lại bờ rừng nơi từng chiến đấu bên nhau
cho tôi xin một lần chào chào bao nhiêu người đã khuất
Xin cho tôi một mộ phần bên ngàn chiến hữu của tôi”
Cám ơn tác giả Vũ Thế Thành
He he , biết ngừ Di Tản Buồn thik nhạc sến từ lâu rùi , nhứt là những lúc ly hương !
Cảm ơn anh Vũ Thế Thành về một bài tản mạn đầy tâm tình về Sài Gòn những ngày, về những ly café quán vĩa hè thời sinh viên và những bài hát gắn liền với những ký ức đó…Nhắc lại lòng vẫn rưng rưng…nhất là vào những tháng ngày này….
Bản nhạc “Hai mùa mưa” là của nhạc sĩ Mạc Phong Linh, còn bản “Sương trắng miền quê ngoại” là của nhạc sĩ Đinh Miên Vũ…
Nguyên Thủy nhớ dai ghê hen ? Chắc là ngày xưa ơi NT thường xuyên ngồi quán CF vỉa hè…đốt thuốc …lầm bẩm …Hai mùa mưa rồi nhìn ai đó đi qua…cho nên nhớ rỏ ràng ghê .
Không phải đâu Nhỏ…Đây là 2 hai bản nhạc hay, gần như tiêu biểu của dòng nhạc bolero hầu như ai cũng biết. Riêng bản “Sương trắng miền quê ngoại” thì NT có kỷ niệm là một người bạn học cùng lớp hát bài này rất hay và bị chết năm 1975
Bị chết chìm hay sao mà trúng vào năm ấy NT ?
Người bạn đó bị chết trong lúc di tản đó quynh Hũ Chìm
Ừ kỷ niệm đau thương quá ,hèn gì Nguyên Thỉ rành bài hát này ghê đi ..
Một nén hương muộn màng cho người bạn của NT .
Tời wơi ! Nguyên Thủy cũng rành loại nhạc này gúm hé !
Hi hi hi ,,, bạn Đào Minh Tri của tui hầu xưa có ghiền nhạc sến hông ?
Hê hê …hình như có đó anh MT wơi…Nhứt là mẫu chiều ngang qua nhà thấy em sau cửa sắt trên đường Gia Long đóa….
” Trên đường Gia Long ngày ấy chỉ có 2 cửa hiệu có chữ “Phượng” anh Tri thường lấm lét trước tiệm “Phượng” kia…
Hehe ! Nguyen Thủy noái rõ ràng đường Gia Long khúc nào nghen coi chừng đụng hàng í !!!
Chiến này thầy bói sờ voi…nhưng hổng chừng trúng chóc à nghen….
Hehe ! Trần Mỹ Thắng đội nón cối đứng trước tiệm còn tôi đang đi xe đạp ngang qua thâu !!! Nguyên Thủy wơi !!!!!
Ha ha ,,, sao có hình anh chàng mũ cối trông “NGỐ” thiệt á !
Đạp chút xíu nữa là ngang nhà em đó mà…
Đúng quá nên nẫu lặn sâu mất rầu…?
Cứ ngỡ …em còn thơ ngây
Rong chơi thư thả như mây lưng trời
Nào ngờ gió thổi mưa rơi
Em trong áo cưới lặng người tiếc hương…
Hê…hê… nẫu đậu nón cấu đi mua áo mưa đó hén…?
Đúng rầu é Nguyên Thủy wơi anh Trần Mỹ Thắng nhà mình đậu nón cấu ngém ẽn ơ ơ !
Chét lúc đớ quynh Mỹ Théng đi lồm đường sét nên mới đen chẽm như dzẫy…?
Hehe ! Trần Mỹ Thắng biết rầu mà còn la lớn ! Coi chừng bở hết hehe !